Grunty stołeczne – nowelizacja przepisów o gospodarce nieruchomościami w Warszawie bez zmian

Trybunał Konstytucyjny poinformował, że zeszłoroczna ustawa o gruntach warszawskich rozwiąże problem związany z nieruchomościami objętymi tzw. dekretem Bieruta.

Dekret Bieruta to potoczna nazwa dla Dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta Warszawy. Dekret ten został wydany 26 października 1945 roku przez Krajową Radę Narodową. Opublikowany został w Dzienniku Ustaw z 1945 r. Nr 50, poz. 279. Dekret Bieruta wszedł w życie z dniem 21 listopada 1945 roku i obowiązuje po dziś dzień.

Na mocy powyższego Dekretu gminy miasta Warszawy stawały się właścicielami gruntów, które leżały w ich granicach przedwojennych. Przy pomocy dekretu miała się dokonać odbudowa Warszawy. Rewitalizowane miały być przede wszystkim dzielnice, które zostały najbardziej zniszczone. Co istotne, dekret dotyczy wyłącznie gruntów, a zatem nie obejmuje budynków na nich powstałych. Te zatem w dalszym ciągu pozostają własnością obecnych lokatorów. Niestety, założenia dekretu sprawdzały się jedynie na papierze. W rzeczywistości niejednokrotnie właściciele tracili swoje nieruchomości (często kamienice), gdyż poddawane były one obowiązkowi kwaterunku.

Najczęściej przejmowane były oczywiście budynki zlokalizowane w centrum stolicy, w atrakcyjnych lokalizacjach. Te peryferyjne cieszyły się znacznie mniejszym zainteresowaniem, z korzyścią dla ich prawowitych właścicieli.

Dekret spotkał się z falą krytyki. Przede wszystkim zarzucało mu się, że naruszał konstytucyjne prawo własności. Ponadto uważano, że będzie on umożliwiał podejmowanie nieuczciwych działań polegających na bezprawnym przejmowaniu gruntów.

Aby nie doszło do zastoju odbudowy miasta, właściciele nieruchomości byli zasadniczo zmuszani do renowacji swoich zniszczonych nieruchomości. Jeśli nie chciał on tego zrobić, odnową budynku zajmowało się miasto, po czym obciążało właściciela budynku kosztami remontów.

Efektem braku stworzenia ustawy reprywatyzacyjnej w stolicy Polski skupowane były roszczenia od przedwojennych właścicieli nieruchomości. Kamienice były bowiem często przejmowane nie do końca zgodnie z literą prawa, nie dokonywano również należytych wpisów w księgach wieczystych, w których to niejednokrotnie pozostawały dane poprzednich właścicieli nieruchomości. Dzięki temu mieli oni możliwość dochodzenia swoich roszczeń i często odzyskiwali utracone nieruchomości. Wiele nieruchomości powróciło do swoich właścicieli wskutek wygrania przez nich procesów sądowych.

Odszkodowania kosztowały miasto spore pieniądze. Jak podaje PAP, w latach 2011 i 2012 roku Warszawa musiała zapłacić ponad 415 milionów złotych odszkodowań za nieruchomości, które właściciele utracili w okresie powojennym na mocy dekretu Bieruta. Tylko w 2013 roku, jak podaje PAP, w Warszawie toczyło się około 8 tysięcy postępowań sądowych. Wszystkie one były związane z utraceniem nieruchomości przez dekret Bieruta.

140
Efektem wejścia w życie dekretu było utracenie około 30 tysięcy nieruchomości przez ich właścicieli. Straty mienia szacowane są na kwotę rzędu 40 miliardów złotych.

Obecnie Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy zeszłorocznej ustawy o gruntach warszawskich rozwiążą problem, jaki powstał przez dekret Bieruta.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o zgodności z konstytucją ustawy o gruntach warszawskich to dobra decyzja. Prezydent miasta Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz popiera orzeczenie Trybunału.

Prezydent Gronkiewicz-Waltz przyznała, że od teraz będzie można podejmować działania w sprawie nieruchomości nie posiadających oficjalnych właścicieli. Ponadto możliwe będzie szersze definiowanie celu publicznego, który może stanowić podstawę odmowy zwrócenia nieruchomości.

Magdalena Paluch
Redaktor WGN

Print Friendly, PDF & Email