Scalanie jak również wymiana gruntów teoretycznie nie wpływa na podział własności nieruchomości. Czemu w takim razie ma służyć i dla jakich gruntów jest przeznaczone? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule.
Scalanie i wymiana to procedura dotycząca gruntów rolnych oraz leśnych. Jej głównym celem jest doprowadzenie do zwiększenia poziomu funkcjonalności tych gruntów. Często zmiany mają również na celu zmiany w układzie własności tak, aby mogły zostać wprowadzone nowe drogi czy inne usprawnienia.
Jak wspomnieliśmy na samym wstępie, ani scalanie, ani wymiana gruntów nie powinna mieć wpływu na podział własności nieruchomości oraz powierzchni, jaka należy do konkretnych właścicieli tych gruntów.
Scalanie (a także podział) działek ma na celu przede wszystkim wydzielenie nowych granic działek, o zmienionym (polepszonym) ukształtowaniu terenu, przy teoretycznie założeniu jednakowej powierzchni. Słowo „teoretycznie” zostało użyte nie bez przyczyny, ponieważ często zachowanie takiej samej powierzchni gruntu nie jest możliwe do wykonania. Ustawowo różnica w powierzchni działki po dokonaniu scalenia/podziału, może wynieść maksymalnie 3 procent. Jeżeli różnica po dokonaniu podziału będzie większa, niż 3 procent, właściciel działki może otrzymać stosowne do straty wynagrodzenie pieniężne. Kolejną ważną kwestią jest fakt, że po dokonaniu scalenia właściciel gruntu otrzyma działkę, która odpowiada poprzedniej pod kątem wartości, a nie powierzchni. Może się więc okazać, że w wyniku podziału/wymiany/scalenia, nowa działka właściciela będzie mniejsza, ale jej cena za metr kwadratowy będzie wyższa, lub odwrotnie – grunt będzie odznaczał się większą powierzchnią, jednak cena za metr kwadratowy będzie niższa.
Na podstawie scalania, podziału i wymiany gruntów dokonuje się nowy podział, dający możliwość dalszego rozwoju na objętych działaniem terenach, czyli na przykład budowy drogi, czy stworzenie miejsca na nowe urządzenia melioracyjne.
Na drodze scalenia/podziału/wymiany gruntów ich dotychczasowi właściciele zyskują „nowe” działki, tj. grunty położone są w tym samym co dotychczas rejonie, jednak posiadają zmienione granice. Co bardzo istotne, po dokonaniu scalenia albo wymiany wygasają wszystkie dotychczasowe służebności działki, które po zmianie kształtu granic działki utraciły swoje znaczenie.
Jak wygląda proces szacowania gruntów? Otóż grunty są szacowane przez geodetę-projektanta, który zostanie upoważniony do tego zadania przez starostę. Jego zadaniem jest zarówno oszacować grunty, jak również opracować i przedstawić projekt scalania. Wszystko powinno się odbywać przy udziale komisji, która pełni funkcje doradcze. W jej skład wchodzą wszyscy uczestnicy scalania (w sytuacji, kiedy jest ich więcej niż 10 osób, jest to rada uczestników scalania), przedstawiciel starosty, przedstawiciel izby rolniczej, przedstawiciel społeczno-zawodowych organizacji rolników a także przedstawiciel agencji, która jest uczestnikiem scalania.
Scalania nieruchomości, które są zabudowane, można dokonać jedynie na wniosek właścicieli tych gruntów.
Jak wygląda procedura scalania i wymiany gruntów? Otóż wszczęcie postępowania następuje na drodze postanowienia Starosty. Treść postanowienia powinna zawierać szczegółowe informacje na temat powierzchni obszaru scalania lub wymiany a także granicach gruntów, przewidywany termin, w którym prace scaleniowe/wymienne miałyby się zakończyć, a także wykaz uczestników scalania lub wymiany gruntów.
Postanowienie odczytywane jest podczas zebrania uczestników scalania.
Postanowienie o wszczęciu postępowania doręcza się uczestnikom w formie pisemnej. Przysługuje im złożenie zażalenia na postanowienie o wszczęciu postępowania, które mogą złożyć w terminie 7 dni od daty ogłoszenia/doręczenia.
Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN
